لراوبر ویب پاڼه لراوبر يو افغان – تازه خبرونه
د نومبر دمياشتي په ۲۶ مه نېټه مې د محترم سعدالدين (شپون) ليكنه (پښتوچې لاهسې بكره پرته ده) ولوستله په بېنوا ويب پاڼي كښې ولوستله ، نوموړي دپښتو لغتونو (ويونو) دكارولو اوشريكولو وړانديز كړى وو او همدارنګه يې دننګرهار دسپين غر دسيمي دلهجې د لغتونو (ويونو) څوبېلګې هم راخيستي وې اوزياته كړې وه چې تاسو هم دخپلو لهجو لغتونه راولېږۍ ترڅو ټولوپښتنو ته دلهجوترمنځ كوم توپير چې شتون لري ليري او هغوى هم پرې وپوهېږي.
هسې خو خبره دپښتو اوپښتنو منځته راغله خو بده به نه وي چې پرپښتو ويونو نوره هم رڼا واچوو.
اول به دشپون صاحب دلغتونو ماناګاني (همغاړي ويونه) البته دكندهار په لهجه باندي وليكو.
نما نځل = سپکول ، ( نمانځل = درناوى كول) بېلګه : اوس هركال دمور ورځ نمانځل كېږي.
تېر كال دښوونكي ورځ ونمانځل شوه.
لیه=وزګار ،(وزګار= بېكاره) دبېكارۍ كچه په هلمند كې ۶۰ سلنه زياته شوېده. (دبېكارۍ نه بېګاري ښه ده)
له ښکیه= له کوزې خوا. (له كوزې خوا = د كښتي خوا) بېلګه : نن دكښتې خوا څخه ډېر سوړ باد لګېږي.
ور وارنځه=ورخلاص که.
ښوڅه= سوری یا غار ، (سورى ، غار)
خېله=خولۍ، (خېله = خولۍ ، رخچينه) بېلګه : په ننګرهار كې سپينې رخچينې ،خولۍ زيات دود لري.
رخچينه پرسركول دپښتنو دود دى.
پاسلیل (پاسلې یل )= زباتل یا په غرور یادول او احسان اچول،احسان اچول = پريوچا ځان تلل.
احمد پرما ډېر ځان تلي څوځلي مې تلفون ورته وكړ ولې هغه ماته هيڅ ځواب ونه وايه.
کونډل یا کونډۍ کول= څا نګې غو څول ،(كونډۍ كول = كمول ، لنډول) په ځانګړي ډول دږيري دكوچنۍ كولو لپاره . بېلګه : احمدالله سپين روبى سړى دي مګر ږيره يې كونډۍ (كوچنۍ ، كمه ) كړېده.
اشتول یا اشتېیل=اچول یا پاس غورځول (لکه وروځې چې د غرور په انداز کې پاس اشتوي)…….. او داسې نور.
په درنښت
زما په اند ليکوال، شاعر ژورنالست ان تر دوکتورا
والاو پوري ټولو ته اوله او ضروري خبره داده چي د پښتو پنځو ياګانو :
افغاني، نظري، د کابل والي، د غوږ والي، د منډو سپالي] ، د اسم د جمع حالت دپاره
[سړي، لېوني، باغلي، منګي ] او د فعل جاري حالت [راځي، خوري، زده کوي] او د جمع او
مفرد امريه او بيانيه فعل دپاره [دولت يو سيمينار/پنځه سيمينارونه جوړوي، دولت ولي
خبر/خبرونه پټوي؟.] .
[کمکی، کوچنی،د ولايت والی، د غوږ والی، منګی، زمری، مېړنی ]، [لوی،
کوچنی، نانی کاکا، توری، هراتی، بلخی، افغانی، خارجی
] .
هګۍ، ګوتمۍ، مېړنۍ، سېلۍ، سپوږمۍ، پګړۍ ] .
پيالې، ميخانې، هديرې، لنګوټې ] او د سواليه او بيانيه فعل حالت دپاره [مڼې، نارې،
کله راځې؟ مېوه خورې؟ ، ته ښه وايې! ، چي څه کرې هغه به رېبې، مڼې ] .
او مفرد بيانيه فعل[خلګو قانون منلئ دئ. ، سيمينار جوړ سوئ دئ]) ، [دئ (is) ، نه دئ
(isn’t, is not)، تللئ دئ، راغلئ دئ، زوکړئ دئ، مه کوئ!، غنم وکرئ !
]
۱ – مثال :
؟
ولۍ [ښځينه نوم] او ولی [نارينه نوم] په پيالې ولئ [throwing]
.
۲ – مثال :
.
[is ].
is ] .
۳ – مثال :
پوخ جوړ کړئ[فعل] دئ[فعل] .
.
سوئ[فعل] دئ [فعل] .
دی [ضمير]دئ [فعل] والي[اسم] سوئ[فعل] دئ [is] نو ارامي/وچکالي/بې
کاري[صفت] ده .
کړی[نارينه اسم=لېونی ] کړۍ[ښځينه نوم=ملالۍ ، د جنس نوم=کړۍ=بنګړي ته ورته]
کړې[فعل=ته به حتما دا کار وکړې! ، د ښځينه جنسي اسم جمع حالت= کړې=بنګړي ته ورته ،
دروازې، پيالې ] کړئ [فعل = دا کار ما کړئ =did, done او امريه جمع
فعل =تاسي خو يو څه وکړئ ] .
ته په ځير سره د پښتو په ساده او اسانه ډول ليکل زده
کړي : موږ وينو چي دغه اوږده يا (ې) تر حد زيات په ډېر سرټمبه ډول په ډېره بې رحمۍ
سره استعماليږي . زما غوښتنه د ويبپاڼو والاو څخه داده ، چي دغه يا (ې) دي د
ويبپاڼو په ډاټابېس کښي د replace all په کمانډ ټوله په دغه يا (ي) باندي واړوي
!!!
زما مطلب له پخوانۍ مقالې کوم بحث نه و، نه داو چې زما د تجویز شوو تورو انډول په خپله لهجه کې بیان کړي، بلکې زه وایم راځئ د خبلو کلیو او بانډو خاص توري د نورو کلیو او بانډو پښتنو ته تشریح کړو. ددې ګټه به داوي چې ګو ندې یوه کندهاري یار ته د ننګرهار یو توری ښکلی او ګټور ښکاره شي او دی یې هم و کاروي او دا توری به پښتنخوا شموله شي، ګویا د پښتو شتمن کېدل مې مقصد و ما خپله.د کندهاري وروڼو نه ډېر نو مان زده کړي او کاروم یې.هر توری خا مخا یوه خاصه ضمني معنی هم لري چې ترعمومي معنی نوکې تو پیر لري، یا به خاص مورد کې استعمالېږي. پارول، لمسول، هڅول، په ظا هره کې د توش کول او شکارل سره ورته دي خو ما په خپل کلي کې څو ځلي د هغوی په بېځایه کارولو ، مات سرونه ولېدل. زتر اوسه پورې زه د « انایي» په خا صه معنی نه پوهېږم چې زما کندهاري ملګري یې کاروي. هو رښتیا په خو ګیاڼو کې ، نیایي= ما ما، خو چې مې یوه شینواري ته یاد کړ ، په غوسه شو جې نایي =سلماني یاډم او ویل یې چې دا پېرته دې لحاظ، نور را ته نایي و نه وایې. شینواري ما ما د نیایي او نایي تر مېنځ «ی» نه لېده.
ګوره ګرانه ته هم لږ کوښښ وکړه.
د دویمې ۲ او پينځمې ۵ شمېرې تر منځ دې هېڅ توپير نه دی کړی.
۵ شمېره امریه (ئ) ده.
ډوډۍ وخورئ
يا ،اوبه راوړئ……د پښتو ژبې لپاره کار وکړئ… او داسې نور
ګوره ګرانه ته هم لږ کوښښ وکړه.
د دویمې ۲ او پينځمې ۵ شمېرې تر منځ دې هېڅ توپير نه دی کړی.
۵ شمېره امریه (ئ) ده.
ډوډۍ وخورئ
يا ،اوبه راوړئ……د پښتو ژبې لپاره کار وکړئ… او داسې نور
GRAN MUSHFAQ WRORA
sta leekana da yawe bale likane pa zawab ke da dalta ta baid khpala maqala khpara kare na tabseera.. aw da muhtaram saeedudin shpoon sahib khabara ham par khpal zai arzashtnaka da. mozh aw tasi la pakar di che nan saba da computer aw intenet lade wasele sakha pa gata akhesto da khpalo gardodoono waye yaw bal ta tashreeh kro pade ba mozh artya na we che mozh the urdu, dari ya english kum tori wakaraoo balke da dade pa zai ba hagha nor gardodi waye wakaraoo. wali za ka qandhari gardod laroonkai yam no za par zai dade che urdu,dari ya english torai wakaram , da ningarhari ya peshawri gardod waye ba par stargoo zhdam.
pa dera meena AHSANULLAH KAKAR
GRAN MUSHFAQ WRORA
sta leekana da yawe bale likane pa zawab ke da dalta ta baid khpala maqala khpara kare na tabseera.. aw da muhtaram saeedudin shpoon sahib khabara ham par khpal zai arzashtnaka da. mozh aw tasi la pakar di che nan saba da computer aw intenet lade wasele sakha pa gata akhesto da khpalo gardodoono waye yaw bal ta tashreeh kro pade ba mozh artya na we che mozh the urdu, dari ya english kum tori wakaraoo balke da dade pa zai ba hagha nor gardodi waye wakaraoo. wali za ka qandhari gardod laroonkai yam no za par zai dade che urdu,dari ya english torai wakaram , da ningarhari ya peshawri gardod waye ba par stargoo zhdam.
pa dera meena AHSANULLAH KAKAR
GRAN MUSHFAQ WRORA
sta leekana da yawe bale likane pa zawab ke da dalta ta baid khpala maqala khpara kare na tabseera.. aw da muhtaram saeedudin shpoon sahib khabara ham par khpal zai arzashtnaka da. mozh aw tasi la pakar di che nan saba da computer aw intenet lade wasele sakha pa gata akhesto da khpalo gardodoono waye yaw bal ta tashreeh kro pade ba mozh artya na we che mozh the urdu, dari ya english kum tori wakaraoo balke da dade pa zai ba hagha nor gardodi waye wakaraoo. wali za ka qandhari gardod laroonkai yam no za par zai dade che urdu,dari ya english torai wakaram , da ningarhari ya peshawri gardod waye ba par stargoo zhdam.
pa dera meena AHSANULLAH KAKAR