لراوبر ویب پاڼه لراوبر يو افغان – تازه خبرونه
قسمت دوم 
جنبش مذهبی مولانا فضل الله در صوات:
یکی از مناطق داغ نبرد پیکارجویان اسلامی با نیروهای نظامی پاکستان بعد از وزیرستان شمالی ، درۀ صوات ، واقع در۱۶۰ کیلومتری اسلام آباد، نزدیک خط ديورند است.( در تمام دوران مقاومت ضد روسی ، نخبه گان حزب اسلامی حکمتیار درآنجا زندگی نموده ، نه تنها مساجد بی شماری در آن منطقه اعمار نمودند ،بلکه اکثر ملا های منطقه معاش خور گلبدین حکمتیارنیز بودند )
دره صوات منطقه ای است کوهستانی با مرغزارهای سر سبز و دریاچه های پر آب و مناظر زیبای طبیعت که بسیاری از مردم محلی، آن را بهشت روی زمین می خوانند.اما در حال حاضر در صوات، دیگر بهشتی وجود ندارد. صدای گلوله های توپ و هلیکوپترهای نظامی فضای منطقه را پرکرده است. سه بخش از منطقه صوات بدست گروههای شورشی افتاده است، و نظامیان در تلاش اند تا کنترل منطقه را دوباره بدست گیرند. در طول چند هفته گذشته تحولات در صوات تحت الشعاع وقایع در اسلام آباد، کراچی و لاهور قرار داشت.
آتش نا آرامي در وادي صوات زمانی مشتعل شد که مولانا فضل الله، رهبر شورشیان صوات و یکی ازطرفداران طالبان جهاد عليه حکومت پاکستان را اعلام کرد.وی پيام خود را توسط يک استيشن راديوي بنام “ملا رادیو” منتشر ساخت. مولانا فضل الله یک روحانی تندرو جوان است که می خواهد برداشت های خود از قوانین اسلامی را در منطقه به اجرا درآورد. این ملای تندرو از محبوبیت عجیبی درمیان مردم صوات برخوردار است. شاید بخاطر جرئت وقیام او برضد رژیم پاکستان که مردم دل پرخونی از دست نظامیان فاسد او دارند، او را مشهور و برسر زبانها برده باشد. کسانی که برای پیکار با دولت به او مراجعه میکنند، او به هریک مبلغ پنجصد دالر با یک قبضه اسلحه میدهد. در این منطقه گردن تعدادی از ماموران امنیتی زده شده است، مغازه های فروش موسیقیهای غربی و فیلمهای هندی به آتش کشیده شده و مدارس دخترانه بسته شده اند.
البته مردم محلی جرئت ندارند، از رفتارخشونت بار او زبان به شکایت وغیبت باز کنند واگر چنین بکنند ، بزودی نابود میشوند. درعوض تا میتوانند از وی تعریف وتوصیف میکنند و افسانه های باور نکردنی در باره وی میگویند. مولانا فضل الله با استفاده از جهالت وسادگی مردم آنها را برای برپائی حکومت اسلامی به جنگ و جهاد با دولتی که نیم میلیون ارتش مجهز باسلاح اتومی دراختیاردارد دعوت میکند تا با شهادت در راهیکه اوپیشنهاد میکند قدم بگذارند وبزعم او بهشت را کمائی کنند.ایا در پشت سراین روحانی تندرو بن لادن و القاعده قراردارد که به او پول وسلاح میدهد و یا هند؟ تاهنوز مقامات پاکستانی در این خصوص چیزی نگفته اند.
اساساً ازتاریخ ۲۳ اکتوبر، که ارتش پاکستان عملیات علیه پیکارجویان افراطی را درمناطق قبایلی شمال غرب آنکشور شروع کرد، وضعیت دردرۀ صوات وخیم تر شد. منابع امنیتی پاكستان از كشته شدن بيش از ۷۰ شبه نظامي طي دو روز درگيري در شمال غرب پاكستان ميان نيروهاي امنيتي و پیکارجویان طرفدار مولانا فضل الله خبر دادند.
شورشیانی که در ایالت سرحد شمال غرب پاکستان، سرگرم جنگ با نیروهای دولتی هستند، می گویند کنترل سه بخش در این منطقه را در دست گرفته اند. پیکارجویان میگویند شب شنبه پیشروی کرده و وارد این سه بخش که در نزدیکی شهر مینگورا، در صوات قرار دارد، شدند. به گفته اهالی محل، نیروهای دولتی پس از چند روز زد و خورد، منطقه را تخلیه کرده رفته بودند. یک سخنگوی پیکارجویان می گوید حدود صد پرسنل امنیتی شب شنبه خود را تسلیم کردند ولی پیکارجویان آنان را آزاد کرده و به خانه هایشان فرستادند.خبرنگارانی که از منطقه باز گشته اند می گویند پیکارجویان کنترل مطلق را در دست دارند.
افراطیون ۸نفر سرباز را سر بریدند:
نیروهای امنیتی پاکستان روز شنبه۲۷ اکتوبر با هواپیما اوراقی در درۀ صوات پخش کردند که درآن از ساکنین دره صوات خواسته بود این منطقه را از افراط گرایان و تروریزم، پاک کنند.وبعد حملاتی را برمواضع طرفداران مولانا فضل الله ، روحانی افراطی طرفدار طالبان اجراکردند. یک روز بعد شورشیان طرفدار مولانا فضل الله ، هشت مامور امنیتی را گردن زدند وپنج نفر دیگررا که غیرنظامی بودند پس از آنکه در منطقه صوات، از یک مینی بس پائین کرده بودند به قتل رساندند.روستاییان میگفتند: مردان نقابدار از طرفداران مولانا فضل الله ،در ملاء عام به گردن زدن و کشتن قربانیان دست زدند.یکی از ساکنین محل می گوید روی اجساد قربانیان یادداشتی قرار داده شده بود که در آن نوشته شده بود هرکس برای آمریکا کار کند به یک چنین سرنوشتی گرفتار خواهد شد. ( بی بی سی ۲۷ اکتوبر)
جنرال وحيد ارشد، سخنگوي ارتش پاكستان گفت كه آخرين دور درگيري ها از ۴ صبح روز پنجشنبه (اول نومبر)به وقت محلي آغاز شد و ارتش با حمايت هلي‌كوپترها به حملات شبه‌نظاميان پاسخ داد. پاكستان یک هفته قبل ۲۵۰۰ نفر سربازبه منطقه صوات براي مقابله با حاميان مولانا فضل‌الله كه به دليل سخنراني هايش در يك استیشن راديوي خصوصی موسوم به “ملا راديو”، که امنیت منطقه را به خطر مواجه ساخته بود ؛ اعزام كرد. (صدای امریکا اول نومبر)
اکنون افراطیون اسلامی در این منطقه بسیار فعال وجسورشده اند و در واقع نسبت به نیروهای نظامی دست بالا تری دارند و با وجود ۹۰هزار سربازپاکستان در منطقه، اردو هنوز موفق به کنترل منطقه نشده است. وضعیت به گونه ای انکشاف کرد که روز(۳نوامبر) پیکارجویان طرفدار طالبان که در ایالت سرحد شمال غرب پاکستان سرگرم نبرد با نیروهای دولتی بودند، اعلام داشتند که کنترل سه بخش در این منطقه را در دست گرفته اند.
درتاریخ ۱۰ نومبر ، افراطیون طرفدار طالبان هفت نفرسرباز را ربودند وبا خود بجای نامعلومی انتقال دادند.(تول افغان)
گزارشگر بی بی سی، باربارا پلت، در اسلام آباد می گوید وضعیت در دره صوات، نشان دهنده قدرت مند شدن پیکارجویان طرفدار طالبان در مناطق قبایلی نزدیک به مرز افغانستان است. درۀ صوات، یکی از چندین منطقه هم مرز افغانستان است که تحت کنترل پیکارجویان قرار دارد.شاهدان می گویند که نیروهای امنیتی و پیکارجویان طرفدار مولانا فضل الله یکدیگر خود را با آر پی جی و خمپاره هدف قرار می دهند. مولانا فضل الله متهم است که یک دولت موازی در منطقه تشکیل داده که داوطلبان مسلح تحت فرمان او برداشت انعطاف ناپذیری از اسلام را به اجرا می گذارند. وی همچنین دارای یک ایستگاه رادیویی است که نظرات افراطی او را پخش کرده و مردم را به جهاد دعوت می کند. در اثر انفجار یک بمب درامام دری ، دست کم بیست نفر کشته شدند که بیشتر آنها سرباز بودند.
بی بی سی از قول اردوی پاکستان گزارش داد که به ادامۀ تشديد عمليات عليۀ شورشيان اسلاميست در منطقۀ توريستی صوات، درتاریخ ۱۵ نومبرتعداد ۲۰ افراطی را در آن وادی در شمال غرب پاکستان بقتل رسانده اند.
اين جنگ يک روز بعد ازآن مشتعل شد که اردوي پاکستان گفت از اثر حملات يک هليکوپتر بر مخفيگاه هاي تندروان ۳۳ جنگجوی طالب کشته شدند. گزارش هاي وسايل نشراتي محلی حاکيست که حد اقل ۶۰ نفر، به شمول چندين نفر ملکی در جريان عمليات قوای نظامی به قتل رسيده اند. بی بی سی گزارش داد که طي دو هفته نبرد، پیکارجويان تندرو کنترول چندين شهرک و ماموريت پوليس را بدون کدام مقاومت جدي ارتش به دست گرفتند. تقريباً ۲۵۰ نفر در جريان اين نا آرامی ها کشته شده اند. (بی بی سی ۱۵/ ۱۱/ ۲۰۰۷)
چون افراطیون دیوبندی به تساوی حقوق انسانها اعتقادی ندارند، بنابرین از نظرآنان پیروان دیگرمذاهب وازجمله تشیع کفر پنداشته میشوند به همین دلیل آنان گاه گاهی برروی فرقه های دیگر آتش میگشایند. چنانکه در ۱۸ نومبر در ایجنسی کُرم برقبیله توری که آنها هم پشتون مگر شیعه مذهب اند، حمله کردند و در نتیجه ۹۱ نفراز طرفین کشته و از۶۰ تا ۱۰۰نفر مجروح گردیدند. مقامات ميگويند اين تصادمات روز جمعه وقتي آغاز يافت که افراد مسلح ناشناس در پاره چنار( شهرک عمدۀ قبايلي کرم) برروی عده ای ازمردم آتش گشودند. دراین زد وخورد که سه روزادامه یافت هر دو طرف بریک دیگر از سلاح سنگین استفاده کردند. در این مدت راه های ترافیکی مسدود وبرق وآب قطع بود. ( bbc۱۸ نومبر) برطبق گزارش خبرگزاري شين‌هوا،در درگيري هاي قبيله‌یي روز شنبه (۱۷ نومبر) ۲۵ نفر كشته شدند. در حالي كه گزارشات ديگر از كشته شدن ۴۵ نفر از مردم قبایل در شمال غرب پاکستان در اين درگيري ها خبرمیدهند.
دو سه روز بعد از این حوادث،در تاریخ ۲۰ نومبر ، در روستای شانګله صوات بین نیروهای نظامی وطرفداران مولانا فضل الله جنگ سختی درگرفت که به قول منابع نظامی ۴۶ نفر از تندروان کشته شدند.علاوتاً ازاثر بمباردمان هلیکوپترهای نظامی پاکستان در ولسوالی غوربند در صوات ۳ نفر غیر نظامی نیز کشته شدند. بنابر ادعای سخنگوی ارتش در روستای کبل ۱۲ نفر افراطی سرکوب شده و۱۵ نفر دیگرشان زخم برداشته اند. همچنان هلیکوپترهای توپدارپاکستانی مناطق “ننګولۍ ،بره بانډې ،كوزې بانډې ،جالوان ،ډيلۍ وكبل” را بمباردمان کردند که تعداد تلفات دقیق انسانی در آنها تاهنوز معلوم نیست.( تول افغان ۲۰ نومبر)
کریس موریسگزارشگر بی بی سی در اسلام آباد به تاریخ۲۲ نومبر خبرمیدهد که: تنشها در صوات پس از آن بالا گرفت که مولانا فضل الله، روحانی تندرو پاکستانی، در ماه جولای علیه دولت پاکستان اعلام جهاد کرد وبعد بر اثر درگیریهای میان طرفداران طالبان و نیروهای ارتش تا کنون چند صد نفر کشته شده اند.در حال حاضر قوانین طالبانی در منطقه ای که پیشتر بسیاری از نخبگان و همچنین افراد عادی پاکستان برای گذراندن تعطیلات به آنجا می رفتند، اعلام شده است. تحولات دراین منطقه از آن جهت مهم است که اقدامات ارتش پاکستان اولین مقابله مهم با تندروان اسلامی در منطقه ای است که با عنوان منطقه آرام وخارج منطقه قبایلی پاکستان شناخته می شود.با توجه به امکان همکاری ستیزه جویان ازبک (مستقر درمنطقه) و شورشیان محلی با افراد ناراضی محلی شورشها ممکن است به مناطق آسیب پذیر دیگر نیز کشیده شود.اگر پیکارجویان بسوی شرق صوات پیشروی کنند، راه مواصلاتی “قرا قروم” را با تهدیداتی مواجه خواهند کرد. قرا قروم راه مواصلاتی مهم تجاری پاکستان با چین است.
تحلیلگران پاکستانی و غربی میگویند: در چند ماه گذشته، این پاکستان است که بازنده است ،برنده این تحولات نیروهای القاعده و طالبان هستند. این نتیجه گیری منفی است، اما نتیجه گیری است که تقریبا بسیاری بر آن توافق نظر دارند.خود مشرف نیز یکی از دلایل اصلی اعلام وضعیت “اضطراری” را درکشورتهدید پیکارجویان اسلامی گفته است.
بینظیر بوتو، نیز هشدار داده که: “طالبان نزدیکتر و نزدیکتر می شوند.”وتعهد کرد که “از قدرت، منابع انسانی و آموزش و پرورش” استفاده کند تا از تبدیل شدن بخشهایی از پاکستان به کانونهایی تروریستی ملی و بین المللی که همه را تهدید می کند، جلوگیری کند.(bbc ۲۲ نومبر)
خبرنگار تول افغان ازنبردشدی میان سربازان پاکستان وطالبان صوات درتاریخ ۲۳ نومبرخبر میدهد که براثر آن ۳۰ تن طالب و۸ تن از افراد ملکی جان خود را از دست داده اند.از تلفات نیورهای دولتی رقمی در دست نیست ولی طرفداران مولانا فضل الله مدعی مقاومت شدید خود شان در برابر نیروهای دولتی شده اند.(تول افغان،۲۳ نومبر،)
خالدكاكړ، از قول سخنگوی ارتش پاکستان جنرال وحید ارشد مینوسد که درتاریخ ۲۵ نومبر از اثر بمباردمان دهکده های كانجو،كوزه بانډه ،بره بانډه وامام ډيرۍ ، درصوات ۳۰ نفر طالب ویکنفر سرباز کشته شده اند.خبر می افزاید که در پاره چنار هم ۱۵ نفر در اثر برخوردهای طرفین کشته شده ومردم عادی در نقاط درگیری مجبور به ترک منازل خود شده اند.(لر اوبرافغانستان۲۵ نومبر)
درهمین روز( ۲۵ نومبر) دو انفجار در راولپندی ۱۵ نفر را کشت وتعدادی بیشتری را زخمی کرد. بر اساس گزارش های منتشر شده یکی از این انفجارها در بس و دیگری در یکی از پوسته های کنترول ارتش رخ داد. ژنرال وحید ارشد سخنگوی ارتش پاکستان به خبرنگاران گفت: “هر دوی این حملات انتحاری بوده اند.” طی چند ماه گذشته عملیات انتحاری متعددی در پاکستان رخ داده واین سومین انفجاری است که در راولپندی رخ می دهد.در نخستین عملیات انتحاری که شنبه انجام شد یک موتر حامل بمب در بیرون از مقر ارتش پاکستان منفجر گردید. براثراین حادثه یکی از نگهبانان نظامی کشته شد.در حمله دوم یک موترحاوی مواد منفجره به یک بس متعلق به وزارت دفاع پاکستان که در حال ورود به ساختمان سازمان اطلاعاتی این کشور بود برخورد کرد. باربارا پلت خبرنگار بی بی سی در اسلام آباد می گوید احتمال می رود که پیکارجویان طرفدار طالبان عامل این حوادث باشند.وی می افزاید این پیکارجویان احتمالا در واکنش به عملیات ارتش پاکستان در دره صوات دست به این اقدامات زده اند.( بی بی سی،۲۵ نومبر۲۰۰۷ )
برطبق یک گزارش دیگر در روستای “شکردره” صوات در ۲۶ نومبر، بین شورشیان وسربازان ارتش پاکستان زد وخوردی صورت گرفت که در آن ۱۵ نفر طالب کشته و۷ نفرسرباز ارتشی زخمی شدند ودهکده های شکردره وپیرقلعه از وجود تندروان تصفیه گردید. افزون براین تول افغان خبرداد که شب ۲۶ بر۲۷نومبربر میدان هوائی شهر “تربت” دو راکت از طرف تند روان فیر شد که نزدیک خط رنوی اصابت کرده اما تلفاتی به همراه نداشته است. (۲۷نومبر،تول افغان)
در صوات تاهنوز جنگ میان نیروهای دولتی پاکستان وطرفداران مولانا فضل الله بشدت جریان دارد و براثر این زد وخورد ها و فیر توپهای نیروهای دولتی برخانه های مردم، تلفاتی به بار آمده است. چنانکه براثر اصابت یک توپ بریک منزل ۱۱ تن اهل یک خانواده کشته و۹ نفر دیگر مجروح شده اند.
همچنین در تاریخ ۲۸ نومبر در بلوچستان در یک حمله مسلحانه شورشیان بلوچ سه تن از نیروهای امنیتی پاکستانی به قتل رسیدند وپنج تن دیگر مجروح گردیدند. در ایجنسی مومند نیز روز۲۸ نومبر توسط افراد مسلح نامعلومی از افراط گرایان بریک پوسته امنیتی پاکستان حمله شد و۸ نفربشمول صوبدار وخاصه دار پوسته را اختطاف کردند. ( حبیبی،تول افغان۲۸ نومبر)
روز ۲۹ نومبر، درنزدیکی های میرامشاه مرکز وزیرستان شمالی،موتر حامل سربازان پاکستانی توسط مینی به هوا بلند و برزمین خورد و منفجرشد که براثر آن پنج سرباز کشته شدند.(زمه وال، تول افغان۲۹ نومبر)
تلویزیون آریانا شام ۳ دسمبر خبرداد که دولت پاکستان پانزده هزار سرباز به درۀ صوات فرستاده تا طالبان طرفدار مولوی فضل الله را سرکوب کنند.به گفته منابع نظامی پاکستان تا کنون ۲۲۰ نفر از شورشیان طالب دراین زد وخوردها کشته شده اند.این منابع از تلفات نظامیان پاکستانی گزارش نداده اند، مگر تندروان مسلح طالب در باجور روزچهارم دسمبربرنیروهای امنیتی حمله کرده شش تن آنان را باخود بردند و قرارگاه آنان را به آتش کشیدند . این درحالی است که حتی خانم های طالب شده نیزبرضد نظامیان پاکستانی دست به حملات انتحاری میزنند چنانکه روز ۴دسمبر یک خانم در محله صدرپشاور که محل سکونت نظامیان پاکستانی است ،نزدیک یک پوسته بازجوئی خود را منفجرساخت، مگر از تلفات ناشی از آن حمله رقم دقیقی در دست نیست. (تول افغان، ۴دسمبر)
طبق یک گزارش دیگر، ملیشه های مسلح طالبان در ناحیه ناوګۍ باجور بریک پوسته امنیتی حمله کرده، آنرابه آتش کشیدند و سه تن سرباز امنیتی رابا خود بردند.( تول افغان، ۷ نومبر)
همچنان گزارشگرتول افغان خبر میدهد که در منطقه قبایلی باړه از طرف گروهی که خود را لشکر اسلام میخوانند به مردم ابلاغ شده که بعد از این لباس اسلامی به تن کنند، وحق ندارند ریش خود رابتراشند. در منطقه منگل باغ امیرلشکر اسلام دستورداده که تمام مردان باید در پنج وقت نماز درمسجد حاضرباشند وکسانی که حاضر نباشد جریمه گردند. برای تطبیق این دستور لیست های نمازگزاران در مساجد آویزان شده ویک نفر امیر در وقت نماز حاضری میگیرد و نام کسانی را که درمسجد حاضر نباشند به کمیته امر به معروف ونهی از منکر میفرستد که با آنهامطابق قوانین اسلامی رفتار شود. امیر منگل باغ به تمام دکانداران هدایت داده تا واحد های وزن خود را عوض کرده از اوزان آهنی استفاده کنند. علاوتاً به مردم منگل باغ امرشده که قبرهای پخته وسمنت کاری شده منسوبین خود را ویران کرده بجای آن قبرهای خاکی درست کنند. هرگاه این امر در ظرف یک هفته عملی نشود، قبرها از طرف کمیته موظف ویران وصاحب هرقبر ده هزارکلدار جریمه خواهد پرداخت.
درایجنسی مومند در ایالت سرشمالغربی نیز طالبان به سلمانیها امر کرده اند که اگر منبعد ریش کسی را بتراشند، دکان شان انفجارداده خواهد شد. قبل ازاین هم طالبان دکانهای سی دی فروشی را با بمب منفجر کرده بودند. طالبان دراین منطقه به قمار بازان اخطار داده بودند که از قماربازی و دزدی موتر وآدم ربائی دست بگیرند. روز گذشته(۶ دسمبر) در یک جشن عمومی قماربازان سرگرم قمار بودند که ناگاه مورد حمله طالبان قرارگرفتند ودرنتیجه دو نفر شان که گفته میشد از دزدان مشهور بودند جابجا کشته شدند و بقیه راطالبان دستگیر کرده باخود بردند.(تول افغان- عبدالرزاق حبیبی ۷نومبر) آخرین گزارش ها از قول سخنگوی ارتش پاکستان حاکی است که دردوهفته جنگهای شدید در منطقه صوات تعداد۲۵۰ نفر از طالبان کشته شده و۱۵ سرباز دولتی و۳۰ تن از افرادغیر نظامی کشته و یا مجروح شده اند. (میرویس جلالزی، ویب سایت بینوا،۷ دسمبر)
بدینسان هرروزیکه می گذرد، پاکستان با شورش های گسترده تر افراط گرایان مذهبی روبرو می شود وبه نظر میرسد که دست پروردگان آی.اس.آی. اکنون سر به طغیان برداشته و از گریبان اولیای خود گرفته اند و باهمان آتشی که سازمان استخبارات نظامی پاکستان (isi) برای سوختاندن افغانستان سه دهه قبل افروخته بود،وکشور ما را به خاک سیاه نشاند، افراطیون میخواهند پاکستان را نیز به آتش بکشند.اکنون شعله های این آتش گاهی از وزیرستان شمالی گاهی از وزیرستان جنوبی وزمانی ازصوات یا کُرم وگاهی ازباجور ومومند ایجنسی وزمانی بلوچستان یا ازکراچی ویا قلب اسلام آباد زبانه میکشد و پاکستان را تهدید به نابودی و فرو پاشی میکند.
هرچند نباید به آشوب در خانه همسایه خوشحالی نمود، اما از آنجایی که پاکستان بیش از ۳۰ سال است که تیشه به ریشۀ افغانستان زده وهنوز هم میزند ودر ویرانی وبربادی کشورما شادمانی نموده و خوشبختی خود را در بدبختی افغانستان می جوید، مردم افغانستان نیز حق خواهند داشت تابگویند:خوب است که پاکستان هم در همان آتشی میسوزد که برای در دادن کشورما برافروخته بود. کسیکه برای خرابی افغانستان بی طرف نیم قرن قبل درخت ترویج بنیادگرائی وافراطیت راغرس کرده ورشد داده، باید امروزمیوه آن درخت را بچیند ومزه کشنده آنرا بچشد. درختی که میوۀ آن جز ترور و آشوب ودهشت افگنی چیز دیگری نبوده ونیست .پاکستان خود امروز با آشوب های افراطیونی روبرواست که بشدت از تبلیغات وترویج اسلام گرائی دولتی پاکستان تاثیر پذیرفته اند واینک پاکستان چاره را دربمباردمان دهات و روستاها و کشتار وقتل عام مردم قبایل می بیند ، نه در ریشه کن کردن بنیادگرائی از طریق بستن مدرسه های مذهبی وممنوع کردن فعالیت های احزاب تندرو اسلامی. بنابرین با بمباردمان شهرکهای مناطق قبایلی برمصیبت مردم و نابودی روز افزون نیروهای نظامی خود افزوده میرود.
یادی از جنبش آزادیخوای مردم دلیر وبا شهامت بلوچ حسن ختام این بحث خواهد بود.
شورش های حق طلبانۀ بلوچها
شورشهای بلوچها ، عکس شورشهای جاری تندروان پشتون (که خواستاربرپائی حکومت دینی درمناطق خود هستند)، رنگ وصبغه ملی دارد، چه آنها برای خودمختاری واحقاق حقوق مدنی واقتصادی وفرهنگی وبهداشتی خود با دولت مرکزی میرزمند. آنان می گویند که دولت درآمد گاز طبيعی و ديگر منابع بلوچستان را ضبط میکند و مقدار بسيار کمی از اين درآمد را به بلوچستان اختصاص میدهد.
بلوچستان بزرگترين ایالت از لحاظ وسعت خاک و از نظر منابع طبیعی ثروتمندترين و يکی از توليد کنندگان عمده گاز طبيعی پاکستان محسوب می شود. ولی مردم بلوچستان فقيرترين مردم آنکشوربه شمار میروند. جمعيت آن تنها ۶ ميليون نفر يعنی کمتر از نصف جمعيت بندر کراچی است.
مهمترین بندر تجارتی بلوچستان بندر گوادر است. دولت پاکستان اکنون در نظر دارد تسهيلات و تجهيزات بندر گوادر را افزايش داده و با احداث يک شاهراه، اين منطقه را به افغانستان و کشورهای آسيای ميانه وصل کند.با اجرای اين پروژه ها بلوچستان اهميت تازه ای هم برای پاکستان و هم ديگر کشورهای منطقه کسب میکند و مشکل از همين جا شروع می شود. از نظر رهبران ملی گرای بلوچستان توسعه بندر گوادر و احداث شاهراه تنها به نفع دولت مرکزی تمام می شود و بلوچ ها سودی از آن نخواهند برد.
ده ها سال است که ملی گرايان بلوچ بر دولت مرکزی اعتراض کرده و ادعا میکنند که اسلام اباد به رفاه ایالت بلوچستان توجهی ندارد و فقط همه چیر را برای یک قوم ( پنجابیها) اختصاص داده است. در دهه ۱۹۷۰ میلادی درزمان ذوالفقارعلی بوتو مبارزات حق طلبانه بلوچها شدت اختیار نمود که درآن وقت ، رهبری نهضت بلوچ ها را میرخیر بخش مری ، میر غوث بخش بزنجو ، عطاالله خان مینگل و نواب محمد اکبر خان بوکتی به عهده داشتند .از آن میان میر خیر بخش مری که بیشترزیر ضربات دولت بوتو قرارداشت ، مجبور به ترک یار ودیارخود شده با جمعی از سران قبایل مری به افغانستان مهاجرشد . مهاجرت خیر بخش مری از زمان جمهوری داودخان تا اواخر حکومت نظامی جنرال ضیاالحق ادامه یافت.
