کور / بېلابيلي لیکني - پخوانۍ / «کالینداره » که «کلیزه »

«کالینداره » که «کلیزه »

دښاغلي استاد محمدمعصوم « هوتک» لیکنه چي دلراوبر په ویبپاڼې کي یې په ۲۱ . ۲ . ۲۰۱۱ د هنداره،کالینداره او(Calendar) تر سریزه لاندي یې لیکلې وه؛ومي لوسته او ډېر خوښ سوم. 
دا ځکه ډېر خوښ سوم،چي ماپخپلولیکونوکي په وارو وارو د پښتو دښاغلوژبپوهانوڅخه دا غوښتنه وه، مهرباني وکړۍ،که مو چيري نیولوجیزم (Neologism) ته خیال وو نو هغه ګړه و ژبپوهانوته وړاندي کۍ، چي هغوي هم خپل نظر څرګند ګړي.


دابه دژبي دمعیارېدولپاره ډېره ښه لاره وي. داځکه که چیري دوی یوه نوې تردې ښه ګړه د دغي وړاندي سوي اصطلاح لپاره ترمخ موندلې وه خو هغه به وړاندي کي او که نه وو؛ خوپر دغه نوي وړاندي سوي وېګړي (اصطلاح) باندي به هر اړخیز فکر وکړي. که ومنل سوه نوډېر خلک دغه ګړه پېژني اوکار ځیني اخلي او معیاري به سي او کنه اړینه نه ده، چي دګړو څخه اغازونه جوړ ګړو ناحقه سوري په وتړو. خبره اوږدوم نه راګرځم اصلي موخي ته. هغه داچي دغه وړانديز ډېر معقول او دپښتو ژبي د پراختیااو دنورو لیکوالانو لپاره چي وړاندیزونه وکړي ښه سو. ما په خپل ګړښود(غیاث الغت) کي – « ښیښه عام نوم دی دټولوشفافو اجسامو لپاره، لکه: هنداره، اینداره او ښيشه یې لوښي ښیي، لیکلې ده. »


(«هنداره » مي لیکلې- د کړکیو ښيشې او هغه ځایوته یي ور کوي ، چي رڼاراسي. او اینداره مي لیکلې، چي یوډول هواره ښيښه ده، چي وشاته یې المونیمي زرورق ورکړه سوی اوپه لاکویې ټینګه کړې او سړی خپل مخ پکښې ویني.) که څه هم ماپه خبرو کي اینداره ډېره اورېدلې ده او په لیکنګ کي مي دواړه ډولونه لیدلي دي.


«کلیزه » که څه هم په لیکنه کي ډېر دود لري؛ خوتر اوسه دغسي یو سمه ګړه ودغي اصطلاح (وېګړي) ته نه وه.
المانان هم و « کلینداره » ته (Kalender) لکه انګلیسان چي (Calendar) ورته وایي،وایي.«کلیزه » چي دکالیزي لنډیز دی خو په لیکنه او په ویلو کي ډېره دود سوې . زماله آنده «کلینداره » چي د کال اینداري لنډیز دی ښه او ودغه ګړې ته ورته برېښي. داځکه چي د کال – اینداره ده؛ ټول کال پکښې ښکاري او ورته جوته نوم دی. دګړې ریښه یې څرګنده ده، ځکه یوښځینه نوم دی له دونومانوڅخه جوړ ه سوې،یاني دکال اواینداري څخه. اوبل د دغو نومانو یو لنډیز دی. که ښاغلي لیکوالان، ژورنالیستان او ژبپوهان داومني نو ډېره به ښه خبره وي. زما دغه ګړه کلینداره ډېره خوښه سوه، چي د« کلیزي » پر ځای راسي.