لراوبر ویب پاڼه لراوبر يو افغان – تازه خبرونه
ژباړن : مومن مهاجر
Muhajir222@yahoo.com
ددې لړۍ په تېره دوولسمه برخه کي موږداثابته کړه چي قیاس دین نه دی،ځکه قیاس نه دالله جل جلاله امردی نه درسول اکرم صلی الله علیه وسلم . الله جل جلاله خوموږته وايي :
فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ.
ژباړه : که موپه یوشي کي اختلاف شونوالله اورسول ته یې وسپارئ که پرالله اوداخرت پرورځ ایمان لرئ .
داخوڅرګنده خبره ده چي قیاس ته رجوع کول نه الله جل جلاله ته رجوع ده اونه رسول اکرم صلی الله علیه وسلم ته . اوالله جل جلاله داهم ویلي دي چي په وینااوکړنه کي ترالله او دهغه تررسول مه وړاندي کېږئ :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ . (الحجرات : ۱)
ژباړه : اې هغوکسانوچي دوئ ایمان راوړی ترالله اودهغه تررسول مه مخته کېږی .
اساسي خبره داده چي رسول اکرم صلی الله علیه وسلم هیڅکله نه په خپله قیاس کړی اونه یې صحابه کراموته دهغه تربیه اوتعلیم ورکړی دی سره له دې چي الله جل جلاله وايي :
وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى 3 إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْيٌ يُوحَى (النجم : ۳،۴)
ژباړه : دی له ځانه خبرې نه کوي دانه ده مګروحې ده چي دته وحې کېږي .
څوک چي وايي محمدصلی الله علیه وسلم له ځانه خبرې کړې دي دهغوی قول په دې آیت سره مردوددی .بله خبره داده چي دادرسول اکرم صلی الله علیه وسلم دفرمان خلاف کار دی .
عن مالک بن انس رحمه الله یقول : الزم ماقاله رسول الله صلی الله علیه وسلم فی حجة الوداع (امران ترکتمافیکم لن تضلواماتمسکتم بهماکتاب الله وسنة نبیه .
(اعلام الموقعین .)
له امام مالک رحمه الله څخه روایت دی چي ویلي یې دي : هغه خبره ټینګه ونیسئ چي رسول الله صلی علیه وسلم په حجة الوداع کي کړې وه هغه داچي : ماتاسوته دوه شیان پرېښي که تاسوپه هغوپسي ټینګ لاس ونیسئ هیڅکله به بې لاري نه شئ هغه دالله جل جلاله کتاب اودهغه دنبي سنت دی .
همدارنګه ابن عبدالبرپه خپل کتاب جامع بیان العلم کي نقل کوي چي رسول اکرم صلی الله علیه وسلم ویلي دي :
لاتهلک امتي حتی تقع فی المقایس فاذاوقعت فی المقایس فقدهلکت .
(مخترجامع بیان العلم وفضله ۲۵۰)
یعني زماامت به ترهغوهلاک نه شي چي په قیاسونوکي نه وي واقع شوی کله چي په قیاسونوکي واقع شي نوهلاک شو.
له دې څخه دسپنې ورځې په شان جوته شوه چي دمسلمانانومرجع صرف قرآن کریم اوصحیح نبوي سنت دي لکه الله جل جلاله چي وايي :
فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ .
(سورة النساء ۵۹)
ژباړه : که موپه یوشي کي اختلاف شونوالله اورسول ته یې وسپارئ،که پرالله اوداخرت پرورځ ایمان لرئ .
ټول امت پردي متفق دي چي داختلاف پیداکېدوپه صورت کي قرآن اونبوي سنت ته رجوع واجبه ده،ځکه دادقرآن کریم امردی اوټولومفسرینوترې همدامعنی اخیستې ده چي درسول اکرم صلی الله علیه وسلم په ژوندکي ده ته رجوع اړینه وه اودده تروفات وروسته دده سنت ته رجوع ضروري ده .
خورراشئ موږموله داسي یوسړی سره اشناکړوچي په اصولواوفروعوکي داحنافو مرجع دی اودهغه دکتابوله ویلوپرته هیڅ حنفي مفتي یاقاضي کېدای نه شي بلکي یوڅوک ترهغومجتهدکېدای هم نه شي چي دده کتاب المبسوط یې نه وي یادکړی داسړی دعلامه سرخسي په نوم یادېږي . وګورئ هغه په دې آیت کي دقیاس ثابتولولپاره څومره څرګنده لاس وهنه یاتحریف کړی دی . په خپل کتاب کي( چي داصول سرخسي په نوم مشهوردی) لیکي :
فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ .ان المرادبه القیاس الصحیح والرجوع الیه عندالمنازعة،وفیه بیان ان الرجوع الیه یکون بامرالله وامرالرسول ولایجوزان یقال المرادهوالرجوع الی الکتاب والسنة .
( اصول السرخسي ج ۲۱۲۹)
ژباړه : داحنافودالوی عالم وايي : په پورتني آیت سره ثابته شوه چي له دې څخه دمخالفت په وخت کي صیحیح قیاس ته رجوع کول مراددي اوپه دې کي داویل شوي چي دارجوع به دالله اورسول په امروي اوداخبره ناسمه ده چي له دې څخه مرادقرآن اوسنت ته رجوع کول دي .
درنولوستونکو! داخبره ترځمکې اواسمان هم درنه ده چي له قرآن اوسنت څخه قیاس مرداد شي .داددوئ دینداري اوالهي وېره ده چي دخپل مذهب داثبات لپاره په قرآن کي له لاس وهنې هم ډډه نه کوي .خودوئ داخبره له پامه غورزولې ده چي په قرآن کریم کي په لاس وهنه دوئ دیهودواونصاراووتقلیدکوي نه دامام ابوحنیفه رحمه الله چي په اړه یې الله جل جلاله په قرآن کریم کي وايي :
يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِ (مائده :۱۳)
ژباړه : دوئ کلمې له خپله ځایه اړوي اودوئ ته چي کوم نصیحت شوی وودهغه لویه برخه ی هېره کړې ده .
دنسفي تفسیرلیکوال لیکي چي دتحریف مطلب دادی چي :یفسرونه بغیرماانزل یعني دنزول خلاف به له ځانه تفسیرکوي .(تفسیرالنسفي ج ۱ص : ۳۱۲)
راشئ اوس موپه نوروخطرناکولاس وهنوخبرکړم .مولوي محمودالحسن دیوبندي چي په شیخ الهندهم پېژندل کېږي دخپل کتاب په (۱۰۳) صفحه کي داآیت په څرګندډول تحریف کړی دی اصل آیت خوداډول دی : فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ . خوښاغلي یوازي دتقلیدثابتولولپاره داولی الامرلفظ پکي زیات کړی اووالیکي له همدې کبله الله جل جلاله وايي :
فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِوَاُوْلِی الْاَمْرِمِنْکُمْ .
خودحیرانتیاخبره داده چي ترننه هیڅ حنفي عالم پرهغه نیوکه نه ده کړې . همدارنګه مولوي محمودالحسن دیوبندي په سنن ابي داوودکي هم لاس وهنه کړې ده . امام ابوداوود په خپل کتاب کي دباب من رأئ القرأة اذالم یجهرپه نوم یوباب ایښی دی خوشیخ الهنددا باب داسي تحریف کړی اولیکلي یې دي : باب من کره القرأة بفاتحة الکتاب اذاجهرالامام
دهمدې تحریف دثابتولولپاره یوبل تحریف ته مجبورشوی اولیکلي یې دي : داباب په یوبل ډول هم ثابت دی باب من ترک القرأة فیماجهرالامام . حال داچي په نړۍ کي دابوداوود په بله هیڅ نسخه کي له مجتبايي پرته داعبارته نه شته . (وګورئ کتاب الردودص : ۲۴۱ ۲۴۶)
همدارنګه شبلي نعماني حنفي له ایمانه دعمل بېلولولپاره په آیت کي دواوپرځای دفا حرف زیات کړی دی اووايي چي فادوروستوالي معنی ورکوي چي په دې ډول دعمل درجه ترایمان وروسته شوه .
اصل آیت دادی :
ومن یؤمن بالله وعمل صالحا(الطلاق : ۱۱)
یعني څوک چي پرالله ایمان راوړي اونېک عمل وکړي .
خوده داسي تحریف کړی : ومن یؤمن بالله فیعمل صالحا. ( وګورئ کتاب الردودص : ۲۴۸)
همدارنګه په کراچي کي ادارة القرآن والعلوم الاسلامیه هم په مصنف ابن ابي شیبه کي دتحت السرة لفظ ورزیات کړی دی . څوپه دې سره ترنامه لاندي لاس نیول ثابت شي .
(مصنف ان ابي شیبه ج ۱ ص ۳۹۰)
حال داچي ددې ادارې تروجودوړاندي په دنیاکي دمصنف هیڅ داسي نسخه نه وه چي دالفظ دي پکښې وای . همدارنګه محمودالحسن دیوبندي صاحب په سنن ابي داوودکي یوبل حدیث چي په هغه کي دعشرین لیلة لفظ دی ده په حاشیه کي هغه په عشرین رکعة سره بدل کړی دی . څوشل رکعته تراوېح ثابتې شي سره له دې چي تردې وړاندي په ټولونسخو کي دعشرین لیلة لفظ ثابت دی وګورئ کتاب الردوود(۲۵۸) همداددې بزرګانودینداري اوتقوا ده . کوم کسان چي په دین کي لاس وهنه اوتحریف کوي دهغوئ په اړه الهي فرمان دی :
لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ ( المائده : ۴۱)
یعني ددوئ لپاره په دنیاکي سپکاوی اوپه اخرت کي سترعذاب دی .
الله جل جلاله دي موږټول په قرآن کریم اونبوي احادیثوکي له تحریفه وساتي . آمین!
اوس راشئ وګورئ دقیاس موجدڅوک دی اوبنسټ یې چاایښی دی؟ ابلیس لعین ته دالله جل جلاله ویناده :
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قَالَ أَنَاْ خَيْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِينٍ .
(الاعراف : ۱۲)
ژباړه : الله وویل : کله چي ماامردرته وکړڅه شي دسجدې له کولومنعه کړې؟ شیطان وویل : زه ترده غوره یم،زه دې له اوره پیداکړی یم اودی دي له خټې پیداکړی دی .
ددې آیت په تفسیرکي عبدالله بن مسعودرضی الله عنه،حسن بصري اومحمدبن سیرین رحمة الله علیهماوايي :
اول من قاس ابلیس فاخطأفی القیاس فمن قاس الدین برأیه قرنه مع ابلیس .
( تفسیرکبیرج ۴ ص ۲۹تفسیرقرطبي ج ۴ ص ۱۱۰)
ژباړه : اول قیاس ابلیس وکړچي پکي خطاشونوچاچي په دین کي قیاس وکړالله به یې له شیطان سره ملګری کړي .
په دې ډول ابلیس قیاس وکړ،تېروتی اودقیاس کوونکوامام شو.
(دزیات تفصیل لپاره سنن دارمي باب تغیرالزمان ومایحدث فیه اودامام فخرالدین رازي تفسیرکبیروګورئ)
