لراوبر ویب پاڼه لراوبر يو افغان – تازه خبرونه
منبع : ويکيپېدايا
(Didaktik) یوه یوناني ګړوې (اصطلاح) ده، چې په پښتو ورته ښوونپوهنه یا لوست پوهنه وائي . په انګلیسي ژبه ورته (Didactics) وائي او په عربي ژبه علم التدریس وائي . دغه پوهنه د لوست دتیورۍ سره سروکار لري . د «ديداکتیک » لیري مانا داسي ده،چې « دیداکتیک » د عملي (Practice)، ښوونه او د زده کړي د تیوري سره اړوند لري .
یو المانی پوه « Comenius» په ( ۱۵۹۲ – ۱۶۷۰ ز کال ) کي ویلي وه :
(Didaktik) د ښووني هنر دی . بل الماني پوه (Wolfgang Klafki)
« دیداکتیک » ښوونپوهنه د کړنلار پوهني (Methodik) څخه بيخي جلا بولي . او وا ئي :« دیداکتیک » یوه پوهنه د ښووني او ور زده کوني ده . د « دیداکتیک » پوښته تل پر « څه » باندي راڅرخي .
پوښتنه کېږي، چې «څه» زده کېږي؟ او یا پوښتل کېږي، چې «څه »ښوول کېږي؟
خو کړنلارپوهنه (Methodik) د زده کړي « څرنګه » پوښتي . یاني تل دا پوښتنه کوي : څرنګه زده ګړه کېږي؟ او یو بل توپیر د « دیداکتیک » په وړاندي هغه زده کړه د کولو او ښوولو له لیاري ده،چې (Mäeutik) ورته واي . دغي ګړوې ته د (Sokrat-Methods) یاني د «سوکرات کړنلاره » ورته وائي . (ښوونه په خبرو اترو سره کوي) . ۰ (Wikipedia) ټوله هغه پوهنیز نومان چې په دغه (ik) شاګوني سره لیکل سوی وي مانا ئي پوهنه ده او یوناني ګړه ده . لکه : (Methodik)، (Pedagogik)، (Didaktik)، (Physik)، (Logik) او داسي نور .
ښوونپوهنه (Didaktik) یو دسسپلین (discipline) د پداکوژی (Pedagogik)روزنپوهني دی او د پداګوژی زړه دی . او برسېره پر دې؛ خبرتوکي ئي پر ډول ډول تیوريګانو د ښوونپوهني اوهم پر ټاکل سوو محتوا ګانو او موخو د لوست زده کړو دي .
په تاله «خاصه» توګه و (Didaktik) ته ښوونپوهنه واي . او پوهنیزي خبرتوکي (موضوعګان) ئي ښوونه، لوست او زده کړه ده . او د کړنلارپوهني (Methodik ) څخه جلا خپلواکه پوهنه ده . کړنلارپوهنه هڅه کوي ، چې زده کړ او ښوونه په یوه اسانه لیاره ، اغېزمنه او ژر، د زده کونکو دپوهېدو لپاره ور وړاندي سي . نوله دې لامله ئي پوښتنه داده : « څرنګه »؟ دواړي پوهني لکه : ښوونپوهنه اوکړنلار پوهنه له یوبل څخه نه جلاکېدونکي پوهني دي . په نننۍ مډرنه نړۍ کي ټوله اوسنۍ بریاوي، چې تر لاسه سوي د ښووني له برکته څخه ده . او دا هم باید وسره وویل سي، چې دا ښوونه او زده کړه څرنګه اغېزمنه او ښه و زده کونکو ته ور و پوهول سوه . څرنګه چې پورته وویل سوه (Didaktik) یا ني ښونه پوهنه یوه خپلواکه او ځانګړې پوهنه ده او تل د هغو پوښتنو سره کارلري لکه : څوک زده کړه کوي؟ څه شی زده کوي؟ کله زده کړه کوي؟ په څه شي زده کړه کوي؟ د څه لپاره زده کړه کوي ؟
له دې نه څرګنديږي، چې ښوونپوهنه د کړني (practice) ورښوونه
(teaching)او د زده کړي (learning) يوه عمده تیوري او پوهنه ده .
(Didaktik) ښیي، چې ښوونه چاته، کله ، چیري، په څه ډول او په څه شي سره سرته رسي . ښوونپوهنه ډېر ډولونه لري . لکه :
عمومي ښوونپوهنه (General Didaktik) لوست توکيز ښوونپوهنه (media didactics) مسلکي ښوونپوهنه (subject didaktics) او دغسي نور .
اخستونکځي : (Wikipedia)
، (Hilbert Meyer Didaktische Modelle 1994)، (Glossar H.Nölker – E.schoenfeld)،
محمدسرور وکیلي روزنپوهنه (Pedagogik)
