لراوبر ویب پاڼه لراوبر يو افغان – تازه خبرونه
بابا طاهر عریان د څلورمې پيړۍ یوشاعر دی چې په کال ( ۳۲۶ )هجري قمري کې په همدان کې زیږیدلی دی او ۸۵ کاله يې ژوند کړی دی. ویل کیږي هغه يې ددې لپاره عریان باله چې له دنیا څخه یې لاس اخیستی وو او ویل کیږي د طغرل بیګ سلجوقي په وخت کې اوسیده د هغه دو بیتي او ترانې په “ملی ترانو” مشهوري دي
د هغه مقبره په همدان کې ده
په یو حکایت کې راغلي : کله چي پاچا «طغرل بیګ» سلجوقي د یو سفر په لړ کې همدان ته ولاړهلته يې له بابا طاهر سره وکتله او له هغه څخه يې پند وغوښت.
بابا طاهر ورته ویل: زه تا ته هغه وایم چې خدای (ج) په قران کریم کې ویلي دي:« انّ اللهَ يَأمُرُكُم بِالعَدلِ وَ الاِحسانِ» د خدای دبندګانو سره عدل او احسان کوه .بیا يي هغه ابریقی لوله چې په هغه يې اودس تازه کوه ماته او د ګوتمۍ پر ځای يې دهغه په ګوته کړه او هغه ته يي ویل: ځه د خدای په مرسته به بریالی اوسې!
وایي تر هغه چې پاچا د بابا عریان ګوتمۍ په لاس وه هغه ټوله جنګونه وګتله.
دهغه څلوریزې د لري په لهجه ډیر روانی او ساده دي چې سکالو يې ورم اوراشه ،د نیکي او خیرغوښتنې د ګټو، د تېرویو په پایلو او په ګناهکارو نیوکې دی چې ځینې يې طنزی وږم لري.
هغه د انسان د ګناه په هکله نیوکه کوی او له درده خدای ته قسم ورکوی ددې خلکوله ګناه تیر شه او هغه متل ورته وايي اوښ دی ولید ،یا
از آن روزي كه ما را آفريدي
به غير معصيت چيزي نديدي
خداوندا به حق هشت و چارت
زمو بگذر شتر ديدي نديدي
له هغې ورځي چې دی موږ کړو پیدا
څه دي ونه لیدل له زموږه بېله ګنا ه
خدایه په حق دی د اتو او څلورو
زموږ له ګناه تیر شه اوښ دی ولید ، یا
***
هغه په فلک باندې نیوکه کوي چې بېله وینو تویولواو خلک مړه کولو بل کار نه لري
فلك نه همسري دارد نه هم كف
به خون ريزي دلش اصلاً نگفت اف
هميشه شيوه كارش همينه
چراغ دود مانيرا كند پف
فلک نه سیال لري نه هم کوف
اصلاً په وینو توېولو نه وایي اوف
تل تر تله يي دا کار وبار دی
چې زموږ شیطان څراغ کې پوف
هغه د نړۍ د عدالت په هکله وایي:
فلک برهم زدی آخر اساسم
زدی بر خمره نیلی لباسم
اگر داری برات از قصد جانم
بکن آخر از این دنیا لباسم
فلکه! ګډوډ دي کړل اخیر زما اساس
ودي وهل په نیلي کټو زما لباس
که لري حکم چې واخلې ساه زما
وباسه اخیر له دې دنیا زما لباس
***
هغه د دینا له څرخه په غاو نیوکه کوي اووايي: ولي یو وږی دی او بل موړ!
اگر دستم رسد بر چرخ گردون
از حق پرسم که این چونست و آن چون
یکی را داده صد ناز و نعمت
یکی را داده قرص جو آلوده در خون
که مي لاس برسي پر څرخ د ګردون
د حق پوښتم چې دا څنګه ده او هغه چون
یو ته يې ورکړ ي دی سل نازه او نعمت
بل ته يي وکړي یو ه اوربښینه لړلې په خون
***
هغه ځینې خلکو ته بې پردې وایي ستاسوټوله د شتو او مقامونو سوچونونیولی دی تاسو بېله د ظاهري ژونده په بل څه ان سوچ هم نه کوی.
اگر شیری اگر ببری اگر گور
سرانجامت بود جا در ته گور
که زمری یی که لیوه یې که ببر
اخیر دی کور دی دننه قبر
***
هغه له فلک څخه بیا بیل ګېله کوي او په طنز تر ې پوښتي
فلك! در قصد آزارم چرايي
گلم گر نيستي خارم چرايي
تو كه باري ز دوشم برنداري
ميان بار، سر بارم چرايي
فلکه! په قصد دځورولو مي یې ولي؟
چې ګل مي نه يې ځوز مي یي ولي؟
ته چې زما بار را څخه نه اخلې؟
د بار په منځ کې مې سر بار يې ولي ؟
***
