استفاده از انرژى تاريخ بس طولانى دارد. وقتيكه انسان هاى اوليه براى نرم شدن گوشت شكار خود اتش را كشف كردند و يا گوشت را در معرض تابش شعاع افتاب قرار ميداند و يا براى گرم شدن در زير شعاع افتاب مى نشستند، در واقع اهميت انرژى افتاب را درك كرده بودند.
در جهان امروز انرژى به يك عنصرى مبدل شده است كه زندگى بدون آن بسيار مشكل و يا ناممكن بوده و از منابع مختلف بدست مى ايد. برق حرارتى(مستحصل از نفت و گاز وذغال سنگ)، برق ابى، برق بادى، برق اتمى و برق افتابى و احتمالاً برق مستحصل از مروجرز ابحار از جمله امكاناتى است كه ده ما هزار ميگاوات برق توليد ميكند.برق محصول است كه در دنياى امروز در زندگى هر انسان مطرح است. از چارچ يك تلفون كوچك موبايل تاتنوير و تسخين خانه ها، دواير و تاسيسات عامه، بكار انداختن ماشين هاى كوچك تاسيسات عظيم توليدى، خدماتى، ترانسپورتى، ابيارى، پرواز طيارات، اقمار مصنوعى نشر واخذ رسانه هاى چاپى، تصويرى وبرق وخلاصه هم چيز دنيا به انرژى برق ضرورت دارد.
در افغانستان استفاده از انرژى مانند ساير ملل جهان سابقه طولانى دارد. برق محصولى است كه عمر آن در كشور ما به يكصد سال ميرسد. در زمان پادشاهى امير حبيب الله خان اول داينموى در كابل بكار انداخته شد كه چند گروب را در داخل ارگ و حومه ى آن روشن ميساخت. بعد داينموى هاى دگرى بكار افتيد و اولين كارخانه هاى توليد برق در جبل السراج، پغمان وچك وردك تاسيس شد. بعد از اين اولين گام ها، فابريكات ديزلى توليد برق در شهر هاى هرات، كندهار، كابل، ننگرهار، غزنى و مزار شريف بكار افتيد و دستگاه هاى برق ابى نغلو، ماهيپر، سروبى، درونته، پلخمرى، پروان، كجكى وغيره بكار افتادند كه بعضى از شهر ها را روشن ساخته، خانواده ها كلتور استفاده از برق را فرا گرفتند، اولين كارخانه هاى كشمش پاكى، نساجى، پاپوش سازى، كارتن سازى، دواسازى، ميوه پاكى، سمنت سازى، توليد قند، مسوسسات چاپ ونشر، تار ريسى و غيره در سكتور هاى دولتى و خصوصى بكار اغاز كردند، جاده ها روشن شد، سينما ها به نمايش فلم پرداختند و خلاصه كه تغيرى در كشور بوجود امد كه سر اغاز بسيارى از تحولات اقتصادى،اجتماعى و فرهنگى بعدى بحساب ميرود.
افغانستان از جمله كشور هاى است كه سه صد روز افتابى سراسرى دارد و در مناطق شمال غرب ان باد هاى ۱۲۰ روز مشهور هستند. در گذشته هاى اسياب هاى بادى در هرات، فراه ونيمروز گندم و ساير حبوبات مردم را ارد ميكرده و مردم در حد سطح و سواد خود از انرژى افتاب براى گرمايش، خشك كارى، رسيدن حبوبات و علوفه وغيره استفاده كرده اند.
در سالهاى اخير يكعده از كارگران افغان مقيم كشور هاى عربى و ايران اولين دستگاه هاى كوچك برق افتابى را به افغانستان اورده خانه هاى خود را با استفاده از برق توليدى ان روشن ساخته و دستگاه هاى تلويزيون خود را با انها مورد استفاده قرار داردند.
در طول هشت سال گذشته، پروژه سراسرى همبستگى ملى كه از طرف وزارت احيا و انكشاف دولت افغانستان به راه انداخته شد، هزاران خانه و قريه را در تمام كشور را از برق افتابى مستفيد ساخته و واقيعاً تحولى را در زندگى روستا نشينان كشور بميان اورد.
افتاب منبع بزرگ انرژى بلكه سر اغاز حيات و منشا تمام انرژى هاى دگر است. د رحدود ۶۰۰۰ مليون سال از تولد اين توپ اتشين ميگذرد و در هر ثانيه ۲.۴ مليون تن ازين توپ به انرژى تبديل ميشود. به توجه به وزن افتاب كه حدود ۳۳۳ هزار برابر وزن زمين است، اين توپ اتشين و نورانى تا ۵ مليارد سال اينده انرژى و روشن توليد خواهد كرد.
ميزان گرما در مركز افتاب ۱۰- ۱۴ مليون درجه سانتيگراد ميباشد كه از سطح ان با حرارتى نزديك به ۵۶۰۰ درجه و به صورت امواج الكترو مقناطيس درفضا منتشر ميشود.
زمين در فاصله ۱۵۰ مليون كيلومترى افتاب واقع است و ۸ دقيقه و ۱۸ ثانيه طول ميكشد تا نور افتاب به زمين برسد. بنا بر ان سهم زمين در دريافت انرژى افتاب ميزان كمى از كل انرژى تابشى ان ميباشد. متخصصين عقيده داردند كه حتى سوخت هاى فيسلى در زمين ( تيل، گاز، ذغال، يورانيوم وغيره)، انرژى هاى باد، ابشار، مروجزر بحار و دگران از جمله ى نتايج همين انرژى دريا فتى زمين از افتاب ميباشد.
انرژى افتاب به طور مستقيم يا غير مستقيم ميتوند به اشكال دگر انرژى تبديل شود مانند گرما وبرق. موانع اصلى استفاده از انرژى افتابى شامل متغيير ومتناوب بودن ميزان انرژى و توزيع بسيار وسيع ان است.
انرژى افتاب براى حرارت اب، استفاده دينا ميكى، حرارت فضايى ساختمانها، خشك كردن توليدات زراعتى، گرماى خانه ها و ساير تاسيسات مدنى وده ها مورد دگر مورد استفاده قرار ميگيرد.
نوعيت استفاده از انرژى افتاب براى موارد فوق و تكنالوژى استفاده از مواد مى است كه با مقاله ى ارمروزى سرو كار ندارد و بايد طى يك نوشته ى مفصل مورد تجزيه و تحليل قرار داده شود.
بهر صورت مثليكه قبلاً نيز تذكر داده شد، طى هشت سال گذشته هزاران خانه و قريه در سراسر افغانستان با استفاده از برقى روشن شدند كه قسمت اعظم و سايل ان از طرف وزارت احيا و انكشاف دهات از طريق برنامه همبستگى ملى در اختيار اوستا نشينان كشور قرار داده شده بود. ضمنناً صدها كارگر افغان كه در كشور هاى ايران، امارات متحده عربى، قطر، عمان و عربستان سعودى كار ميكنند، وسايل توليد برق افتابى را كه شامل يك تخته شيشه اى، بطرى، لين و گروب ها ميباشد به كشور اورده و خانه هاى خود را بان روشن ساخته اند.
در سيستم فوق الذكر يك تخته شيشه اى در معرض تابش نور افتاب قرار دا ده مى شود. اين شيشه توسط وسايلى كه در عقب ان تعبيه شده انرژى افتاب را توسط يك لين به بطرى اى انتقال ميدهد كه برق را ذخيره كرده و اماده روشن كردن گروپ ها، تلويزيون، چارچ تلفون موبايل و غيره ميباشد. اندازه شيشه ها و بطرى ها متفاوت بوده و امكان توليد صدها كيلوات برق در حال حاضر به همين طريقه ى ساده وجود دارد.
يكى از شركت هاى خصوصى فعال در قسمت توليد و عرضه ى وسايل برق افتابى در افغانستان، شركت افغان سولر است كه حالا عمر ان به هشت سال ميرسد.
سيد همايون مدير توزيع شركت افغان سولر ميگويد كه بعضى افغانها فعلاً از شيشه ها يا تخته هاى سولر( انرژى افتابى) براى روشنى خانه ها و فعاليت نورمال كمپوترها،راديوها، تلويزيون ها، يخچال ها، فريزرها، گرمايش اب وده ها مورد دگر استفاده ميكنند. بعضى از شركت هاى مخابراتى براى انتن هاى خود عوض برق خبراتورى يا ابى از برق افتابى كرا ميگيرند كه نتيجه ى بسيار خوب دا ده است.
افغان سولر ميگويد اماده است كه چراغ هاى دوطرف سرك، الارم هاى ترافيكى چهاراهى ها ( street lights )، بلبوردها، ساين بوردها، برق مورد ضرورت انتن هاى مخابراتى، مكاتب، شفاخانه ها، رسانه هاى جمعى، واترپمپ هاى خانگى و مزارع، سالون ها، سينما ها وده ها مورد دگر را از انرژى افتاب اماده ساخته و با اطمينان و گرانتى بدسترس مردم، موسسات، شركتها و دولت افغانستان قرار بدهد. افغان سولر فعلاً گروب هاى افتابى، ديگ هاى انرژى افتابى، اريكين ها، چراغهاى دروازه و پاركها، واتر پمپ هاى كه دوزانه ۱۳۵۰۰۰ ليتر اب را از عمق پنجاه متر كشيده ميتواند
در اختيار دارد كه ان با شرايط سهل وقيمت هاى مناسب در اختيار مشتريان خود قرار ميدهد.
در اخير بايد گفت از يكى از افتابى ترين كشور هاى دنيا است، تحابر، موسات و وزارت انرژى و اب كشور بايد به اين موضوع توجه ى جدى مبذول نموده و مطالعاتى را انجام دهند كه در نتيجه ى ان مشكل كمبود برق كشور ازين انرژى بزرگ، همبستگى، رايگان و خداداد رفع شده ومردم افغانستان مانند مردمان ساير كشور هاى دنيا صاحب برق، روشنى و حرارت شوند.