نویسنده : نثار احمد صمد
بسم الله الرحمن الرحیم ـ افغانستان امروز قربانی مشی خارجی ایالات متحده شده است . افغانستان به اثر موقعیت حساس و مهم جیوپولتیکِ خود متحمل ضربات کوبنده ای شده است . کشور همواره قدرتهای منطقوی وجهانی را بخود جلب نموده اند . افغانها در طول تاریخ همیشه خود را متضرر و دیګران را معمور ګردانیده اند . کشور همواره منحیث هدف متجاوزین نه بلکه وسیلهً هدف آنها بوده ، فلهذا در مقایسه با سایر کشورهای منطقه متحمل بیشترین حملات و اشغال خارجی شده است . پس ګفته میتوانیم که افغانها اکثرأ انرژی خود را در طردِ متجاوزین و یا در منازعات داخلی ضایع نموده است . ولی از طرف دیګر ، تاریخ ، جغرافیه و عنعنهً افغانستان نیز هر بار منحیث دامی برای متجاوزین ثابت شده که آنها را شدیدأ درهم شکسته اند . این دام افغانی را میتوان از چند جهت بررسی نمود تا معلوم ګردد که چګونه امریکا و ناتو را نیز امروز در پهلوی خود دچار مصیبت ساخته اند . در این راستا سه عامل عمده وجود داشته که همانا عامل امریکایی ، افغانی و منطقوی بوده است . فعلأ به بررسی مختصر هر یکِ آن می پردازیم :
اول : عامل امریکایی :
امریکا مرتکب اشتباهاتِ زیاد و بزرګی شده است . آنکشور در اینجا برای حصول یک چیز امده بود لیکن امروز کار دیګری میکند . امریکا برای تصاحب آنچه که به اینجا هجوم اورده بود ، حاصل کرده نتوانست . ستراتیژی امریکا بی تأثیر و ناکام ثابت شده است . واشنګتن بعوض حل « سیاسی » افغانستان خواهان حل « نظامی » آنست در حالیکه چنین کار در اینجا به نتیجه ای نمی رسد . این همه و همه محصول ګمراهی مشی خارجی امریکا بوده است . چند مشکل عمدهً امریکا از اشغال افغانستان مشتمل اند بر :
الف ـ موانع لوژستیکی : در سابق هند بریتانوی و بعدأ شوروی با افغانستان متصل بودند ، ولی امروز اکمالات امریکایی از نصف کرهً زمین عبور نموده و سپس از بندر کراچی تا کابل و یا هم از طریق روسیه و آسیای میانه ( و احتمالأ در آینده از راه عراق ـ ایران ) رسانیده میشود . راه پاکستان دستخوش فساد وحملات بوده ، درحالیکه راههای روسیه ( و احتمالأ ایران ) به دلیلی پُرمصرف و خطرناک میباشد که :
۱ ـ روسیه به اخذ کمیشن خود ادامه خواهد داد ، و به هر اندازه ایکه پای امریکا در افغانستان فرو میرود ، به همان اندازه روسیه نیز بر کمیشن خود خواهد افزود .
۲ ـ به هر اندازه ایکه واشنګتن بر روسیه تکیه کند ، به همان اندازه در این دام خواهد لغزید .
۳ ـ اګر احیانأ ایران این راه را در اختیار امریکا قرار دهد ، در آنصورت با تهدیداتِ مخالفین سُنی خود ، افغانی و عراقی مواجه خواهد شد .
۴ ـ اګر ابأ ورزد ، با تهدید حمله و مداخلات مخفی امریکا ( و احتمالأ اسراییل ) روبرو خواهد شد .
ب ـ مشکلات با ناتو : کشورهای ناتو با ارسال داشتن عساکر ، اسلحه و پول زیاد دل خوش نداشته و متأثر بنظر میرسند . آنها معاذیر و بهانه های ګوناګونی پیش نموده و تحت فشارهای مسلسل مردم خود قرار دارند . این امر باعثِ افزایش تعداد عساکر و عملیات نظامی امریکا می شود . فلهذا ، می بینیم که جنګِ جاری روز به روز امریکایی شده میرود .
دوم ـ عامل افغانی :
عامل افغانی خطرناکترین دام برای امریکا ثابت شده ، یعنی :
الف ـ رژیم فاسد و بی کفایتِ کابل از هشت سال بدینسو بار دوش امریکا بوده و حیثیت آنرا پیهم متضرر ساخته است . این رژیم زیانهای بزرګِ جانی و مالی را به امریکا روا داشته است ( واشنګتن برای بقای این رژیم فاسد ۱۱۲۰ عساکر و پنجصد بلیون دالر خود را ضایع نموده است ) .
ب ـ بمباری مسلسل و به هلاکت رسانیدن مردم ملکی موجی از خشم و مقاومت را بر علیه امریکا بار اورده و جبههً مخالفین سریعأ به جبههً دشمن تبدیل شده است . بنا به ګفتهً خود آنها طالبان دو روز قبل پنج هزار نفر بودند ، دیروز بیست هزار و امروز سی هزار نفر شده است . چرا ؟
ج ـ افغانستان امروز عملأ دامی برای امریکا و ناتو شده است ، بدلیلی که :
۱ ـ این کشور دارای قبایل خشن هستند ؛ ۲ ـ دارای عقیدهً سخت مذهبی است ؛ ۳ ـ دارای فرهنګ شدیدأ استقلال طلبانه است ؛ ۴ ـ دارای کوههای صعب العبور است ؛ ۵ ـ دارای دشت های منکسر و پُرعوارض است ؛ ۶ ـ دارای نفوس متشتت و پراکنده است .
ولی افغانها در این پیکار چیز قیمتی ای بجز جانهای خود ندارند تا از دست دهند ، در حالیکه بیخ و بنیاد متجاوزین را متلاشی میکنند .
سوم ـ عامل منطقوی :
واشنګتن بسطح منطقه نیز مرتکب اشتباهات بزرګی شده که امروز بمثابهً طوق ګردن شان درامده است ، یعنی :
الف ـ دشمن مقابل : بریتانیا و روسیه هر یک در طی تجاوزاتِ خود صرف با جنګجویان افغان در نبرد بودند ، در حالیکه امریکا امروز در هر دو طرفِ مرز با طالبانیکه مبارزین پنجاب و کشمیر نیز در پهلوی آنها صف ګرفته ، می رزمند که این خود بر دایرهً این جنګ می افزاید .
ب ـ موقف پاکستان : اسلام آباد با امریکا در نبرد علیه طالبان خود متحدِ مجبور و ناخوش آیندی بوده که با نارضایًیت و پریشانی محض همرکاب آن کشور شده است . پاکستان اصلأ رفیق قابل اعتماد نیز نبوده است . اردوی آنکشور در بدل پرداخت رشوت مجبور ګردانیده شده تا با طالبان خود بجنګد . همین علت است که این جنګ در نزدِ افسران پاین رتبه محبوبیتی نداشته بلکه صرف چند جنرال به آن خیلی جدی هستند . چه ، اسلام آباد به چشم خود می بیند که دهلی جدید در افغانستان کماکان بر نفوذ خود می افزاید که این کار آنکشور را نیز وادار ساخته تا سیاستِ دوګانه ای اختیار نماید .
از طرف دیګر ، امریکا روز تا روز این جنګ را ( صرفأ بخاطر منافع خودش ) به پاکستان نیز صادر میکند . شاید این کار چندین نتایج منفی را بمیان بیاورند :
اول ـ ممکن بر حملات طالبان در لاهور و اسلام آباد بیفزاید ؛ دوم ـ شاید افسران اسلام پرور و نشنالیستِ اردو مجبورأ دست به کودتا زده و سلامی اردوی پاکستان را به امریکا خاتمه دهند ؛ سوم ـ شاید پاکستان دستخوش بی ثباتی و آشوبهای بیشتری ګردد ؛ چهارم ـ شاید پاکستان سر انجام تجزیه شود .
ج ـ برانګیختن هند : اګر حملات هوایی امریکا بر مناطق قبایلی از حد تجاوز کند ، ممکن متحدین طالبان باالاجبار دست به یک حملهً منظم دیګری در هند بزنند ( مانند حملهً ماه نوامبر سال ۲۰۰۸ در ممبیً ) . چنین کار هند را مجبور خواهد ساخت تا با پاکستان وارد نبرد شده و پاکستان نیز ناګزیر قسمت اعظم قوای مسلح خود را در مرزهای شرق جابجا ساخته ، در مناطق قبایلی با طالبان راه مصالحت را در پیش ګرفته و به آنها امتیازات دهند . چنین انکشافات بدون شک امریکا را به لرزه درخواهد اورد . آیا منافع امریکا در افغانستان آنقدر حیاتی است تا سرانجام باعثِ چنین یک درګیری ای میان این دو قدرتِ اتومی شود ؟
د ـ نقش تهران : ایران سابقأ در طی جنګهای بریتانیا و بعدأ شوروی کدام عامل مهمی نبود ، ولی امروز است . تهران در عراق و افغانستان هر دو در روندِ انهدام حکومات سُنی پشتیبان و همکار غیر مستقیم واشنګتن بود . ولی منافقت تهران اینست که اکنون در عراق برای امریکا درد سری ایجاد نمیکند لیکن در افغانستان مؤفقیت آنرا نیز نمی خواهد و جنګِ آنها را با طالبان می پسندد .
بلی ، اګر نکات فوق را فشرده تر سازیم ، درخواهیم یافت که افغانستان قربانی تروریزم نه بلکه قربانی مشی خارجی ایالات متحده شده است ، چون آنها برای خود دشمن تولید میکنند . امریکا در اینجا ریګ را به توپ بسته اند . آنها خانهً ده هزار دالری را با راکتِ ده ملیون دالری ویران میکنند . امریکا در یک جای دیموکراسی را خفه نموده ولی در جای دیګری برای استقرار آن دنیا را خراب میکند . امریکا « دیموکراسی » را در طیارات بی ـ ۵۲ بار نموده و به حیث تحفه به افغانها اهدأ نمودند ! یک طیاره پسر را بمباری میکرد و طیارهً دیګری به مادر او چند بیسکیت خشک و کهنه را می انداختند . چنین اعمال با کمی تفاوت امروز نیز جریان داشته که در مجموع طوق ګردن امریکا شده است . واشنګتن در اثر مشی غلط و ستراتیژی ظالمانهً خود اسیر دام « افغانی » شده که رهایی آن دشوار حتی ناممکن بنظر میرسد . چنین بنظر میرسد که قانون الهی زوال از همین جا بر آنها آغاز شدنی است . والسلام ( ن . صمد )
Nsamad57@hotmail.com