بلجيم ميشتي افغان فرانسوي قاموس ليکلی

د لوی او مهربان خدای په نامه

کله چې په دوه زرم کال کې بلجيم هيواد ته کډ وال شوم او د فرانسوي ژبې په زده کړه مې پيل وکړ يوه قا موس ته مې ا ړتيا پيدا شوه . د بروکسل ستر کتابتون ته ورغلم چې فرانسوې – پښتو قاموس واخلم ، په دې کتابتون کې څه نا څه د نړۍ په ټولو ژبو قاموسونه شته وه ، خو له بده مرغه ټول کتابتون مې ولټاوه ، قاموس خو پر ځای پريږده آ ن د ګوتو په شمار څو پا ڼې چې له فرانسوې په پښتو ليکل شوي وي تر ستر ګومې نه شوې په داسې حال کې چې څه نا څه اويا مليونه انسانان په دې ژبه خبرې کوي . او بيا مې فرانسوي په نورو ژبو قاموسونه واخيستل چې وکولای شم خپلې ستونزې هوارې کړم ځان سره مې سوچ وواهه د ګرانو هيوادوالو ستونزې به څنګه هواري شي چې غواړي فرانسوي ژبه زده کړي ځکه پښتو د افغانستان ملي او رسمي ژبه ده ، چې په افغنستان، پښتونخواه
او بلوچستان کې پرې ډ يری وګړي غږيږي . پښتو ژبه د ډ يرو خوارو خلکو ژبه ده او د چارواکو له خوا تر دې مهاله کومه ځانګړې پاملرنه ورته نده شوې او هم تل په بېوزلۍ کې سا تل شوېده.

د ټولو پښتنو دنده ده چې خپله ژبه غښتلې کړي او ژبه په ليکلو پياوړې کېږي چې وکولای شو د خپل ځپلي ولس غږ د خپلې ژبې په وسيله نورو ملتونو او نړيوالوته ورسوو. د دې لپاره چې په دې برخه کې له خپلو ورونو سره مې مرسته کړي وي د دې قاموس په ليکلو مې پيل وکړ او د يا دونې وړ يې ګڼم چې ووايم له هغو ورونو څخه چې په فرانسوي ژبې يې لوړې زده کړې هم کړې وې له هغوی څخه مې وغوښتل راځۍ ، په ګډه دا قاموس وليکو هغوئ وويل چې دا ډ ير ستونزمن کار دی او ډ ير زغم غواړي ، له دې کبله د څه نا څه اووه کلنو په اوږدو کې و توانيدم چې دا قاموس بشپړ کړم . په دې قاموس کې مې څه نا څه دوه ويشت زره هغه نومونې يا اصطلاګانې او لغتونه چې زما په آند ډ ير کارول کېږي غوره کړي ، هر يو په جمله کې استعمال او د هر يو تر مخ مې ګرامري ځانګړتياوې ليکلي او هڅه مې کړې چې د فرانسوي کلمو کره ما نا وليکم او کله کله مې د لا ډ یرې روښا نتيا لپاره د ليند يو په منځ کې نوره څرګندونه هم کړېده .
ښاغلي بوزيدار ريفريک فريدريک او ميرمن سا بين وير بروخين د فرانسوي ژبې استادان د دې قاموس د ليکلو په ټول بهير کې خورا ګټورې سلا وې راکړي او ددې قاموس فرانسوي برخه يې سر تر پايه لوستلې او نيمګړتيا وته يې ګونې ونيوې ، همدارنګه ښاغلو ډاکتر مجاور احمد زيار ، سر محقق حبيب اله رفيع د افغانستان دعلومو اکاډمۍ سلاکار ، پو هنوال ډاکتر احمدالدين معارج ، پوهندوی احمدشاه زغم د کابل د پوهنتون د ژبو او ادبياتو پوهنځي د پښتو څانګې مشر او پوهنمل جمعه ګل لورين د ژبپوهنې استاد دا قاموس سر تر پايه ولوست او نيمګړتياوته يې ګوتې ونيوې او ما په خپل وار د ښاغلو دا ټولې لار ښوونې او ګوت نيونې په پام کې نيولي او اصلاح کړيدي ، نو له دې کبله له دوئ څخه د زړه له کومې مننه کوم او ورته کور ودانی وايم.په پای کې له درنو لوستو نکيو نه په ډير درنښت سره هيله کوم چې خپل اندونه، وړانديزونه او رغنده ګوت نيونې د دې قاموس کرونې او را تلونکي چاپ لپاره په دې پته را وليږي .

خليل اله وفا راستين خد رخيل
د حقوقو د علومو ماستر او متحصص کريمنالست
baghak1@hotmail.com
0032486848545