لراوبر ویب پاڼه لراوبر يو افغان – تازه خبرونه
۳
سنایي هم لکه نورو شاعرانو له سیالانو ، بدو او رقیبانو څخه د غڅ اخیستلو لپاره د هجو کولو له تیرې وسلې څخه کار اخیستی دی او هم يې له دې وسلې څخه دهغه واکلرونکو لکه، صوفي،خلیفه، امیر، شتمن، درویش، کازي… داسې نور و چې په کنایه او طنز نه پوهیږي کار اخلې ځکه د نا پوهانو د پوهولو لپاره باید هر شی هغو ته روښانه وویل شي نو ځکه يې د داسې خلک نیغ په نیِغه په هجو کولوسره غندلي دي.
د سنايي هجو کول د نورو شاعرانو په پرتله ډیر سپک او خوار نه دی ځکه دټولنیز آرمان خوا ته تللې دي
هغه د خپل مهال د ناپوهي ، ولس غولولو، تعصب، خدای نا ډره دینپالو له کړو نه سر ټکوي نو مخامخ په جرت هغوی غندي .
هغه د( علی سه بوسش )په هجو کولو کې لیکي:
ز هر خلقی که ایزد آفریدست
بتر سگ دم و از سگ دم بتر تو
ترا ز جملهی اهل نشابور
پدر ننگ آمد و ننگ پدر تو
مرا سعد علی نانی همی داد
نگنجید آن سخا و فضل در تو
به دونی منقطع کردی تو آن چیز
که لعنت باد و نفرین باد بر تو
«له هغو خلکو چې خدای کړی پيدا
بد دسپی لکې او دسپي تر لکې بدتره ته
تا د نیشاپور له ټولو اهله
پلار وشرم وه او د پلار شرم يې ته
که څه سعد علی میلمستیا راکړه
دهغه سخا او فضل نه لري ته
په پستي دی له منځه یووره هغه ښه
لانت دی وی پر تا اود نفرین وړ يې ته»
***
هغه، شهابي داسې هجو کوي.
مرا شهابی گر هجو کرد صد خروار
نیافت خواهد پاسخ ز لفظ من تنگی
دراز کاری دارم که هر سگی را من
بهر خروشی خواهم همی زدن سنگی
« هجوکړم شهابي زه سل خرواره
زما نه به وانه روی ځواب یوه ذره
وخت نه لرم چې وولم هر سپی زه
د هر کوړنجیدو لپاره یوه ډبره»
***
هغه د بلخ دخلکو په هجو کې وایي:
از بس غر و غر زن که به بلخند ادیبانش
می باز ندانند مذکر ز مونث
بلخی که کند از گه خردی پسران را
برکان دهی و دف زنی و ذلت لت حث
زان قبه لقب گشت مر او را که نیابی
در قبه بجز مسخره و رند و مخنث
«امنا ده و مغرورو ادیبانو ته يې
چې نشوای کولی توپیرد مذکر او مونث
بلخیان په ماشومتوب روږ دوي خپل زامن
په چټیاټو ،دف ږغولو اولت حث
ځکه لقب يې قبه شوه چې پیدا يې نه کړې
په قبه کې بیله مسخره، رند او مخنث»
***
ای شور چو آب کامه و تلخ چو می
چون نای میان تهی و پر بند چو نی
بی چربش همچون جگر و سخت چو پی
بد عهد چو روزگار و مکروه چو قی
«اې تروې لکه دکامې اوبه اوترخي لکه می
لکه نای مینځ خالی او بند بند لکه نی
بی غوړو لکه ینه اوکلک لکه پی(کرپندوکۍ)
په وعده لکه کلونه اومکروه لکه قی»
***
با جاهلان اگرچه به صورت برابرم
فرقی بود هرآینه آخر میان ما
آمد نصیب من ز همه مردمان دو چیز
از دوستان مذلت و از دشمنان جفا
«که څه په صورت یو شی یم دجاهل
خو توپير شته هر ګړی په منځ دهغه او زما
له ټولو خلکو مې دوه شی شوه نصیب
د دوستانو خواری اوله دښمنانو جفا»
نوربیا
